Welke inhoud rugzak kies je voor welke bergwandeling?

Of je nu een frisse dagwandeling maakt in de Vogezen, een meerdaagse huttentocht in de Alpen plant of een zelfstandige trektocht met tent onderneemt in het Stubaital, een goede rugzak is onmisbaar. Maar hoe weet je nu welke inhoud je nodig hebt? En waar moet je op letten bij materiaal en draagsysteem? In dit artikel zetten we alles voor je op een rij: van de juiste inhoud tot het soort frame, en van minimalistische klimrugzakken tot volwaardige trekkingsbakbeesten.

Wat bepaalt de juiste rugzak?

De inhoud van je rugzak is superbelangrijk voor een comfortabele en veilige bergtocht. Een te kleine rugzak dwingt je tot creatief proppen (of je mist essentiële spullen), terwijl een te grote rugzak je uit balans kan brengen en onnodig zwaar is. Ook neem je met een te grote rugzak snel teveel mee, want nooit de bedoeling is. Bij het kiezen van de juiste rugzak spelen drie dingen een hoofdrol:

• Duur van je tocht – Hoe langer je onderweg bent, hoe meer spullen je mee moet nemen.
• Zelfvoorzienend of niet – Slaap je in hutten of in een tent? Kook je zelf?
• Activiteitstype – Een huttentocht vraagt iets anders dan een via ferrata of een alpiene beklimming.

Inhoud per type tocht: hoeveel liter heb je nodig?

De capaciteit van een rugzak wordt uitgedrukt in liters en geeft aan hoeveel spullen je in de rugzak kunt meenemen. Hier is een handig overzicht van welke rugzakmaat past bij welk type bergactiviteit.
Dagtocht – 15 tot 30 liter
Voor een dagtocht in de bergen heb je genoeg aan een compacte rugzak. Je neemt alleen het hoognodige mee: water, eten, een extra laag kleding, regenjack, EHBO-setje en misschien een verrekijker of camera.

• 15–20L: Voor lichte wandelingen met mooi weer en minimale bepakking.
• 25–30L: Voor technische dagtochten, zoals een alpiene beklimming, waarbij je extra materiaal nodig hebt.
  Tip: Let op ventilatie –een mesh rugpand voorkomt een zweetrug.

Huttentocht (2–7 dagen) – 30 tot 50 liter
Je slaapt in berghutten en hoeft dus geen tent of kookset mee, maar wel extra kleding, snacks, toiletspullen en een lakenzak. Dan is een rugzak tussen de 30 en 50 liter ideaal.

• 30–40L: Voor lichtbepakte wandelaars of korte huttentochten.
• 40–50L: Voor langere routes of als je meer technische materiaal meeneemt zoals stijgijzers, pickel, touwen etc.).

Zelfvoorzienende trektocht – 50 tot 75+ liter
Ga je met tent, slaapzak, matje en eten meerdere dagen de bergen in? Dan heb je een grotere trekkingrugzak nodig. Deze rugzakken zijn ontworpen voor zware lasten en bieden veel bevestigingsopties (bijvoorbeeld voor wandelstokken, tentstokken, sneeuwschep of klimtouw).

• 50–60L: Voor minimalistische packers of zomerse trekkingtochten.
• 60–75L: Voor langere of koudere tochten waarbij je meer uitrusting nodig hebt.

Alpiene tochten, via ferrata of gletsjerwandelingen – 25 tot 45 liter
Hier is lichtgewicht en compact de norm. Je wilt maximale bewegingsvrijheid en plek voor technisch materiaal zoals helm, pickel, touw en stijgijzers.

• 25–35L: Voor eendaagse beklimmingen.
• 35–45L: Voor meerdaagse alpiene routes met bivak of hutovernachting.
  Tip: Let op duurzame materialen, verstevigde onderkant en bevestigingspunten voor klimspullen.

Materiaal en constructie: waar moet je op letten?

Niet alleen de inhoud van je rugzak telt – ook het materiaal waarvan hij gemaakt is, maakt een groot verschil. Een stevige stof beschermt je spullen tegen ruige rotsen, regen en slijtage onderweg. Maar niet elke stof is hetzelfde. Hieronder een overzicht van de meest gebruikte materialen.
Stof

• Nylon (Ripstop): Licht, sterk en scheurvast. Ideaal voor technische of alpine rugzakken.
• Cordura: Zeer slijtvast en duurzaam. Vaak te vinden op trekkingrugzakken. Helaas wel zwaar.
• Polyester: Goedkoper, iets minder sterk dan nylon, vaak in dagrugzakken.

Waterdichtheid
De meeste rugzakken zijn niet volledig waterdicht. Ze kunnen wel waterafstotend zijn, maar bij een flinke bui is een regenhoes of een drybag aan te raden. Sommige modellen (vooral alpiene of expeditie) zijn wel gemaakt van waterdichte materialen, maar hebben vaak geen gestikte naden (die zouden kunnen lekken).

Het draagsysteem: frame of geen frame?
Een goed draagsysteem maakt het verschil tussen een comfortabele tocht en rugklachten na dag één. Maar wat doet zo’n frame eigenlijk? En wanneer heb je het nodig?

• Zonder frame – Licht en flexibel: Kleine dagrugzakken (tot ±30L) hebben vaak geen frame. Dat maakt ze licht en compact, maar minder geschikt voor zware bepakking.
• Interne frames (meest gebruikelijk): Bij grotere rugzakken zorgt een intern frame van aluminium, kunststof of carbon voor stabiliteit. Het frame verdeelt het gewicht naar de heupen – essentieel bij trekking.
• Externe frames: Komen nog maar weinig voor, vooral bij zware lastdragers (denk aan expeditie-uitrusting), en huttenwaarden. Ze zijn zwaarder, maar extreem stabiel.

Ventilatie: voorkom een natte rug en oververhitting

Als je flink aan het stijgen bent in de zomerzon of meerdere uren loopt met een zware rugzak, ga je onvermijdelijk zweten. Een goed ventilerend rugsysteem helpt om die warmte en vocht kwijt te raken en voorkomt dat je rug doorweekt raakt. Dat verhoogt niet alleen het comfort, maar kan ook huidirritatie of schuurplekken voorkomen.
Er zijn grofweg drie types rugventilatie:
Mesh rugpand (trampoline systeem)
Bij dit systeem zit er een gespannen net tussen je rug en de rugzak zelf. De rugzak hangt als het ware iets van je af, zodat lucht vrij tussen je rug en de tas kan circuleren.
• Voordelen: uitstekende ventilatie, vooral fijn bij warm weer of zware inspanning.
• Nadelen: iets minder stabiel bij technische routes of als je precieze bewegingscontrole nodig hebt (zoals bij klimmen).

Aansluitend rugpand (contact systeem)
De rugzak sluit direct aan op je rug. Vaak voorzien van schuimkussens met luchtkanalen of geperforeerd foam om alsnog enige ventilatie mogelijk te maken.
• Voordelen: meer controle en stabiliteit, ideaal voor alpine routes of klettersteigen.
• Nadelen: minder luchtcirculatie, je rug blijft nat.

Hybride systemen
Sommige moderne rugzakken combineren de voordelen van beide systemen: ze hebben bijvoorbeeld een licht gebogen rugpand met mesh, maar behouden toch een compact profiel.

Handige features om naar te kijken

• Hydratatiesysteem: Compatibel met waterzakken?
• Bevestigingslussen: Voor wandelstokken, helm, pickel, matje, touw…
• Compressiebanden: Hou je lading stabiel.
• Heupgordelvakjes: Voor snacks of kleine spullen.
• Toegang via de voorkant of bodem: Heel handig als je niet alles van bovenaf wilt moeten pakken.

Conclusie: kies bewust, pak licht

Een goede rugzak ondersteunt je avontuur in plaats van het te bemoeilijken. Kies dus niet automatisch de grootste, maar denk goed na over je tocht, je bepakking en je eigen voorkeuren qua comfort en organisatie. Een goed gekozen rugzak gaat jaren mee en maakt elke tocht – van relaxed tot ruig – een stuk prettiger.